WINTERSWIJK – Een Automatische Externe Defibrillator (AED) is een draagbaar apparaat dat mensenlevens kan redden bij een hartstilstand door middel van een elektrische schok. In 2015 hingen er 8 AED’s in het dorp en 10 in de buurtschappen. Zekerheid dat de apparaten werkten was er niet. Nu, anno 2022, hangen er 78 AED’s in het dorp en 35 in de buurtschappen en aan de werking ervan hoeft niet te worden getwijfeld.
De eer van deze geweldige prestatie komt geheel toe aan de medewerkers van de Stichting Hart4Winterswijk. De naam Johan G. Esendam – gezicht, voorzitter, oprichter en ‘hart’ – van de Stichting, is onverbrekelijk verbonden met Hart4Winterswijk. Hij legt met ingang van 1 januari 2023 zijn werkzaamheden neer. Achterhoek Nieuws praat met hem na over een bewogen periode.
“Hier is het allemaal mee begonnen”, zegt Esendam, terwijl hij de AED op zijn werktafel in de hand neemt. Hij nam deel aan een jaarlijks onderling tennistoernooi van bevriende echtparen, toen hij getroffen werd door een harttilstand en voorover viel. Vanaf dat moment weet hij zich niets meer te herinneren en gaat hij af op wat anderen hem verteld hebben.
“Ik had het geluk dat er een huisarts op de baan was, die direct begon met reanimeren, 112 liet bellen en de AED liet halen, die op de tennisclub aanwezig was. Bij de tweede schok kwam ik gelukkig alweer bij. Aan die AED heb ik mijn leven te danken. En natuurlijk aan de arts en de dame, die mij met wel 100 ‘kusjes’ (haar eigen uitspraak) beademde.”
Een openhartoperatie met 4 bypasses volgde en Johan begon aan zijn tweede leven. Tweemaal in de week speelt hij weer tennis. Het raakte zijn leven en het raakte Winterswijk.
Waar borrelglaasjes goed voor zijn
Toen Johan weer even bij kennis was, nam hij direct het heft in handen, volgens zijn vrouw Gonny (zij is helaas tot groot verdriet van Johan in 2019 vrij plotseling overleden). Toen de ambulancebroeders de verkeerde uitgang van de tennishal insloegen, riep hij meteen: “Daar is de uitgang”.
Het leidde achteraf tot enige hilariteit, maar tegelijkertijd zegt het iets over zijn karakter. Eenmaal thuis leek het hem en zijn vrouw verstandig om zo’n AED in huis te hebben. Esendam: “We betaalden toen wel de hoofdprijs.”
Bij de nieuwjaarsborrel van de buurt bij Esendam thuis, bleek er bij anderen ook belangstelling voor de AED te bestaan. “Als jullie de kast betalen, hang ik de AED in de carport.”, had hij gezegd. En zo werd de eerste privé-AED voor de buurt een feit.
Tegelijkertijd borrelde toen al het idee naar boven om heel Winterswijk ‘hartveilig’ te maken. De borrelglaasjes werden later gebruikt om op de kaart van Winterswijk cirkels met een diameter van 500 meter te trekken om een AED-netwerk op te zetten gebaseerd op de 6-minuten zones van de Nederlandse Hartstichting.
Uit het hart
Johan realiseerde zich elke minuut telt bij een hartstilstand en met volle energie en daadkracht ging hij aan de slag. Hij liet zich goed informeren door de Nederlandse Hartstichting. Hij verzamelde mensen om zich heen, meldde zich bij de notaris om de stichting hart4winterswijk op te richten – deze gaf gratis medewerking – zocht sponsoren bij het bedrijfsleven en zocht subsidie bij de gemeente.
“Door de hartstilstand verandert er iets in je lichaam waardoor je sneller geëmotioneerd raakt”, volgens Johan. Toen hij de gemeenteraad toesprak om aandacht te vragen voor Hart4Winterswijk, was hij duidelijk geëmotioneerd. Een combinatie die niet vaak voorkomt: daadkracht en emotie. Storend was het allerminst; het versterkte zijn boodschap: “Ik heb geluk gehad en dat gun ik anderen ook.”
“Dat was de drive voor mijn inspanning voor deze goede zaak. Zonder de andere bestuursleden had ik het echter niet gered.”
Voorzitter wordt erevoorzitter
Volgend jaar wordt Johan 80 jaar en zoals hij het zelf uitdrukt, neemt hij leeftijdsontslag. In de laatste bestuursvergadering heeft hij afscheid genomen en werd hij benoemd tot erevoorzitter. “Het is tijd voor verjonging, maar ik vertrek ook met een gerust gevoel. Hart4Winterswijk staat als een huis: In Winterswijk is er overal een AED binnen een straal van 500 meter, de financiën zijn op orde, we hebben een structurele subsidie van de gemeente voor de uitbreiding en instandhouding van het netwerk en voor reanimatiecursussen.
Het blijft een voortdurende opgave om burgerhulpverleners op te leiden en in dit kader staat ook nog een bezoek aan het Komrij College op de rol om meer jeugd aan te trekken.”
